Հարցազրույց ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Մաթևոս Ասատրյանի հետ։ 

–Ինչպե՞ս եք գնահատում կեսգիշերին Արցախի խորհրդարանի արտահերթ նիստում ընդունված հայտարարությունը, որովմերժվում է Նիկոլ Փաշինյանի դիրքորոշումը՝ Արցախի հարցում։ Մասնավորապես, վարչապետը մայիսի 22-ի ասուլիսում հայտարարել է, որ Հայաստանը ճանաչում է Ադրբեջանի 86 600 քառակուսի կմ տարածքը, ներառյալ Արցախը:

–Այն, ինչից խոսում ենք, դրա մասին տեղյակ է նաև Արցախի իշխանությունը: Առանց իրենց գիտության, իրականում, ոչ մի քայլ չի արվում, ցանկացած հարց քննարկվում է Արցախի իշխանության հետ: Բոլորս միշտ պատկերացրել ենք, որ Արցախն ունենալու է այլ կարգավիճակ, բայց հիմա ի վնաս մեզ է եղել, որովհետև մենք միշտ թերացել ենք մեր գործում: Դիվանագիտական ճակատում 30 տարի տանուլ ենք տվել՝ ինքներս մեզ խաբելով, և այդ ամենը պետք է հանգեցներ նման վիճակի:

–Արցախի ԱԺ պատգմավոր Վահրամ Բալայանը վրդովմունք և զայրույթ հայտնեց՝ նշելով, որ Նիկոլ Փաշինյանը պատրաստ է Արցախը ներառել Ադրբեջանի կազմում:

–Դա Նիկոլ Փաշինյանի ցանկությունը չէ, դա ստեղծված իրավիճակում միակ լուծումն է: 

–Ինչպե՞ս եք պատկերացնում Արցախի հետագա ճակատագիրը: 

–Պետք է լինի միջազգային առաքելություն, որը կստանձնի անվտանգության երաշխավորի դերը և ընդունելի կլինի մեր և Ղարաբաղի ժողովրդի համար: Աշխարհում բազմաթիվ նման օրինակներ կան:

–Ռուս խաղաղապահներն իրենց չարդարացի՞ն: 

–Եկեք զերծ մնանք այդ գնահատականներից, որովհետև ճիշտ չէ ասել՝ արդարացրին, թե ոչ։ Բոլորիսպարզ է, գնահատականը մեկն է: Ուղղակի իմաստ չկաևս մեկ անգամ բարձրաձայնելու: Այն, որ խաբված ենք աշխարհի կողմից, փաստ է: Մենք միշտ մեզ հույս ենք տվել, որ աշխարհը պարտավորություն ունի մեզ պաշտպանելու։ 

–44-օրյա պատերազմն ա՞յլ բան ցույց տվեց: 

–Պատերազմի ժամանակ շատ բան պարզվեց։ Ակնհայտ է, որ որևէ պետություն մեկ այլ պետությանը «սիրուն աչքերի» համար չի օգնում: Ամեն օգնություն գին ունի: Պատահական չէ, որ մենք շտապում ենք գծել մեր սահմանները, որովհետև չենք ուզում ևս մեկ անգամ վճարել ուրիշների արարքի համար: 

–Արցախի ԱԺ-ի հայտարարության մեջ նշվում է, որ Արցախի կարգավիճակը որոշվել է 1991-ի դեկտեմբերի 10-ի համաժողովրդական կամարտահայտությամբ, և որևէ իշխանություն իրավասու չէ այն բեկանել: 

–Ես կհամաձայնեի այդ հայտարարության հետ, եթե 1991-ից հետո մեր ունեցած գերհզոր դիրքում դա ամրագրած լինեինք: Մենք դա չենք արել և մեր շահեկան դիրքը չենք օգտագործել ի շահ Ղարաբաղի և ի շահ Հայաստանի: Ասել, թե թղթի վրա կան այս կամ այն ձևակերպումները, ես չեմ կարող դրա հետ հաշտ լինել, որովհետև եթե կային այդ ձևակերպումները, ապա ինչո՞ւ եղավ պատերազմ կամ ինչո՞ւ կա լարվածություն և տարաձայնություն մեր թշնամի պետության հետ: Մենք պատերազմը հաղթել էինք,և Ղարաբաղի հարցը կարող էր 7 շրջանների շնորհիվ լուծվել: Այսինքն՝ մենք դրանք կարող էինք դարձնել բանակցությունների առարկա: Դա չարեցինք, որովհետև մեր քթից այն կողմ չէինք տեսնում: Լույսը բացվում էր, տեսնում էինք՝խաղաղ է, մտածում էինք՝ լավ, էսօր տեսնենք՝ ինչը ծախենք կամ թալանենք: 

–Այսօր նախկին իշխանությունները ներկաներին քննադատում են, դավաճան են անվանում: 

–Իհարկե, կքննադատեն, քանի որ կան: Այս իշխանության մեղքը շատ է, որովհետև իրերն իրենց անուններով չկոչեց:

–Արցախի պատգամավորներըդիմեցին Հայաստանի ներկա ու նախկին նախագահներին՝ կոչ անելով դատապարտել Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունը: Նաև նշել են, որ եթե չդատապարտեն, կնշանակի՝ համաձայն են Փաշինյանի հետ: 

–Ես կարծում եմ, որ նախկին նախագահներն ազնվություն և հայրենասիրություն կունենան ու կխոսեն ճշմարտության մասին: Այո, իրենք շատ բան գիտենև գիտեն՝ որտեղ են թերացել: Ես էլ եմ ուզում, որ իրենք խոսեն, բայց խոսեն արդարության մասին: 

–Ընդդիմությունը տևական ժամանակ՝ փողոցում, հիմա՝ խորհրդարանում, պայքարում է, որօր առաջ հասնի իշխանափոխության։ Բացառո՞ւմ եք, որ կհասնեն հաջողության։ 

–Մի բանի մասին, որ շատ ես խոսում, արժեզրկվում է: Իրենք արժեզրկել են իրենց օրակարգը: Ընդդիմությունը խորհրդարանական երկրում մեծ դեր ունի, իրենք այդ դերը չօգտագործեցին: Այսինքն՝ օգտագործեցին ու ավելի հիասթափեցրին ժողովրդին: Նույնիսկ իշխանությանն է պետք լավ, անաչառ, ազնիվ ընդդիմություն․ ոչ թե ընդդիմություն, որը կծառայի իշխանությանը, այլ վեր կհանի խնդիրներ ու բացթողումներ, որտեղ իշխանությունը թերացել է կամ սխալ է արել: Այսօրվա ընդդիմությունը, ցավոք, ծառայում է դրսի ուժերին: Այսօրվա ընդդիմությունը եկել է, որ մաքրի իր արարքները, դժգոհությունը բարձրաձայնելով թաքցնի իրսխալները, որոնք ճակատագրական են եղել մեր երկրի համար: 

–Ինչո՞ւ խորհրդարանում ակտիվ չեք։ 

–Եսիմ, տեսակով եմ այդպիսին: Իմ ֆեյսբուքյան էջում ընդհանրապես չեմ տեղադրում այն, ինչ հետս եղել է կամ արել եմ: Ես ցուցամոլություն չեմ սիրում: Նույնիսկ օրենսդրական որևէ նախաձեռնության համահեղինակ չեմ, թեև շատերի մեջ կամ: Կարևոր է, որ ոլորտն առաջ գնա։ Ուրախ կլինեի անգամ, որ ընդդիմությունը նախաձեռներ, ես էլ մեծ սիրով իրենց աջակցեի, եթե դա կօգներ առաջ գնալ, ոչ թե դոփել տեղում: 

–Հիմա դոփում ենք տեղո՞ւմ: 

–Հարցեր կան, որ դոփում ենք, հարցեր կան, որ շատ արագ առաջ ենք գնում, հարցեր կան, որոնք ընդունել ենք,և չենք կարողանում կյանքի կոչել, որովհետև մեխանիզմը չկա: 

–Դուք համաձա՞յն եք Ադրբեջանի 86. 600 քառակուսի կմ-ի հետ, որտեղ ներառված է նաև Արցախը:

–Այն, ինչը մեզ ժառանգություն մնացել է, դա գոնե պետք է պահենք, համաձայն լինենք, թե չլինենք: Մենք մեր երկիրը սիրում ենք հեռվից: Վարչապետը ճիշտ է ասում, որ Արագածի մասին չենք խոսում, իսկ Արարատը մեզ համար երազանք է՝ մեր պապերից: Եղածը պահենք, փայփայենք, հետո մտածենք այն կորցրածների մասին, որոնք մերը չեն: Երբեք էլ ուշ չի լինելու դրա մասին մտածելը: Արագածը մեզ համար լուրջ նշանակություն ունի, իսկ մենք քանդում ենք տանում, զիբիլն ենքէնտեղ թաղում:

 

–Խաչ են տարել տեղադրել:

 

–Խաչը չպետք է ինչ-որ տեղ տեղադրված լինի, խաչը քո սրտում ու հոգում պետք է լինի: Եթե պատը հիմք չունի, բայց դու այն սիրունացնում ես, դա չի նշանակում, որ նա ամրություն ունի: Նախ պետք է ամրացնել պատը, հետո նոր հարդարել: Հեչ որ չէ՝ քամին կշրջի: